Room 2: Tarih

Die Geschichte der Epileptololgie Epilepsi ilminin tarihçesi

The Disease with 1000 Names 1000 Tane ismi olan hastalık

Institutions for people with epilepsy Nöbet geçiren hastaların kalabileceg˘i kurulus¸lar

Epilepsili hastalar Ò3. Reich 3 Reich’ te” Epilepsi hastaları



Epilepsi ilminin tarihçesi  

( Tarihi devirlerde epilepsinin tıp ilmindeki yeri )

Epilepsi hastalıg˘ı hakkındaki ilmi gelis¸meler, yüz yıllar boyunca düzenli olmayan bir tablo sergilemis¸tir. Epilepsi hakkındaki bilgiler Hıristiyanlık  devrinde, kendilerinden 1500 yıl evvel yas¸amıs¸ olan Yunanlı Doktor Hippokrates’e göre daha zayıftır.

- Greek medicine - Hippocrates (approx. 460-377 BC)
Hippocrates
(460 - 377)
- Roman medicine -
Galen (129 - approx. 200)
Galen
(129 - 200)
- Byzantine medicine -
Alexandros of Tralleis (525-605)
A. of Tralleis
(525 - 600)
- Arab medicine -
Avicenna (980 - 1037)
Avicenna
(980 - 1037)
Medicine in the Middle Ages
The Middle Ages
Medicine in the Renaissance
The Renaissance
- Renaissance -
Paracelcus (1493 - 1541)
Paracelcus
(1439 - 1541)
- 18th century medicine -
Samuel Auguste Tissot (1728-1797)
S.A. Tissot
(1728 - 1797)
- 19t and 20th century medicine -
John Hughlings Jackson (1835 - 1911)
J.H. Jackson
(1935 - 1911)

1000 Tane ismi olan hastalık

Tarihin akıs¸ında, hiçbir hastalık, epilepsi kadar çes¸itli isme sahip olmamıs¸tır Bu da; insanların bu hastalık hakkında, uzun zaman yog˘un bir ilgi ile çalıs¸mıs¸ olmasındandır. Bu yog˘un çalıs¸mayı gerektiren çes¸itli sebepler vardır. Bunların bas¸ında, epilepsinin çok sık görülen bir hastalık olması gelir. I˙nsanların % 0.5 ile % 1 ri bu hastalıg˘a yakalanır.

Dig˘er taraftan, bu hastalıg˘ın, özellikle de büyük nöbetlerin ortaya koydug˘u tablo, insanlar da korku ve dehs¸ete sebep olmus¸tur. Bu nedenle de, insanlar bu hastalıg˘a bir isim koymaya çalıs¸mıs¸lardır.Ayrıca, saranın çes¸itli tablolarla ortaya çıkması, onun çes¸itli isimler almasına sebep olmus¸tur.

Bir s¸ahsın, bir cismin veya bir hastalıg˘ın isimlendirilmesi,eskiden büyük bir önem tas¸ırdı.Bir kimseye isim takmak veya bir kimsenin ismini ög˘renmek, o kis¸iye kars¸ı bir hakimiyet kurma anlamına gelirdi.Bir s¸eyi, bir kimseyi isimlendirmemek; yeteneksizlig˘i veya imkânsızlıg˘ı,bir kimsenin veya s¸eyin esiri olmak yada onun eline düs¸mek anlamına gelirdi.Örneg˘in:Adsız-sefil “namenloses Elend” Eg˘er bir insan, bir hastalık konusunda çalıs¸ır ve ona bir isim verirse; kendisinin de bu hastalıg˘a yakalanmayacag˘ı umudu dog˘ardı.
Tarihin çes¸itli devirlerinde verilmis¸ olan bu isimlerden, o çag˘larda epilepsiye sebep olan nedenlerin ne oldug˘u ortaya çıkar. Örneg˘in: Ayın çes¸itli büyüklüklerinde ortaya çıkan hastalık”Mondkrankheit”. Kötü ruhların getirdig˘i hastalık “ dâmonisches Leiden”.

I˙simler ve is¸aretler, bu ismi verenin düs¸üncelerini ortaya kor. Örneg˘in: “ Zuchtrute Christi” I˙sa’nın kamçı cezası.(Bu ismi verenin I˙sa’yı ve Onun kudretini cezalandırmak isteg˘ine olan inancının belgesidir.
Epilepsi tarihinin seyrinde verilmis¸ olan çes¸itli isimler üzerinde yapılmıs¸ olan aras¸tırmalar; tıbbi, sosyal,tarihi kültür açısından, bizi onun sebeplerine yaklas¸tırır.
Bu teze örnek olarak, burada  eski Mısırlıların epilepsiye verdikleri ismi “nesejet” aldık.Anlamını açıklıyoruz:

nesejet

Konus¸ulan Hyeroglifler

sessiz Hyeroglifler

wave line

Dalgalı çizgi: n

cobra

Kobra yılanı (Tanrıdan geliyor)

bails of fabric

Kumas¸ topu: s

man with stick

Vuran adam (tehlike)

2 reed leafs

I˙ki kamıs¸ ( saz ) yaprag˘ı: j

In order to pronounce the word 'nsjt' add an 'e' between the two consonants ("nesejet").

loaf of bread

Ekmek ( somun ):  t

Kaynak : H. Schneble, Krankheit der ungezählten Namen (Sayısız ismi olan hastalık), Huber-Verlag Bern, 1987, p. 9-11

Eski Mısırlılara göre “nsjt” ( nesejet = Epilepsiye ) sözcüg˘ü, tanrı tarafından gönderilen ve tehlikesi büyük olan bir hastalıg˘ın ismidir.

back to the beginning of the page

Nöbet geçiren hastaların kalabileceg˘i kurulus¸lar

19. Yüzyıla kadar Almanya’da saralıların kalabileceg˘i özel kurulus¸lar, bakım evleri mevcut deg˘ildi.
Tekrarlayan ag˘ır nöbetlerin yanı sıra, vücut ve zekâ  özürlü hastaların bakımı, çog˘u defa  aîleler tarafından imkansız olunca, hastalar hapishanelere, tımarhanelere veya lepralıların yattıg˘ı miskinler yurduna verilirlerdi.

Almanya’da ilk sanatoryum 1855 yılında  Dr. H. Reimer tarafından Görlitz’ de açıldı.

1862 Yılında da Bodensee yakınında Tettnag s¸ehrinde “Heilund Bewahramstalt für epileptiscke  aufder Pfingstweide”tedavi ve barındırma sanatoryumu açıldı.1867 Yılında da Bielefeld yakınında saralı erkek çocuklar için  bir bakım evi tesis edildi. “Epilepsie - Zentrum”.

1892 de ise, Kehl s¸ehri yakınlarında Kork’ da, epilepsili çocuklar için,tedavi ve bakım evi törenle açıldı.


Fransa, bu konuda güzel bir önderlik yapmıs¸tır. Paris’te, eski bir barut fabrikasının ( güherçile= “potasyum nitrat” ) deposunda “Hopital de la Salpêtrie’re” kuruldu.

18. ve 19. Yüzyılın bas¸ında, psis¸ik bozukluklar gösteren epilepsililer; burada,dog˘ru dürüst bir tedavi ve bakım gördüler.

Kadınlar için açılan “Salpêtriere” ve onun ardından erkekler için yapılan “Hospice de Bicêtre”  19. Yüzyılda; nörolojik, psis¸ik ve saralı hastalar için, en seçkin merkezler haline geldiler.

back to the beginning of the page


“3. Reich’ te” Epilepsi hastaları

Epilepsili hastalar takibe alınıyor

Üçüncü Reich döneminde sara, hekimler tarafından da yanlıs¸ olarak irsi bir hastalık olarak deg˘erlendirilirdi.( Tıbbi bilgilerin eksiklig˘i ve ırk temizlig˘i sapıklıg˘ı, buna sebep olmus¸tur ).O zamanki Kork Sanatoryumu’nun  doktorlarının kanaatince,sanatoryumda yas¸ayanların  % 80 i irsi bir saraya müptelâ idi.

Üçüncü Reich döneminde ; National sosyalistlerin insanları hor gören tutumları nedeniyle, almıs¸ oldukları “ırk sag˘lıg˘ı” tedbirleri, bununla ilgili olarak 14 Temmuz 1933 te Reich hükümetinin çıkardıg˘ı “ I˙rsi hastalıkların yetis¸melerini engelleme  kanunu”da dahildi.

Yeni nesli, irsi hastalıklardan koruma kanunu

Tıbbi ilimlerin edinmis¸ oldug˘u deneyimlere göre; eg˘er yeni dog˘acak çocuklarda,
I˙rsiyetten kaynaklanan ag˘ır vücut ve zekâ gerilikleri, büyük bir olasılıkla ortaya çıkabilecekse, irsi hastalıg˘ı tas¸ıyan s¸ahıs,cerrahi bir müdahale ile kısırlas¸tırılabilir.
“Sterilisation”.
Bu kanuna göre; as¸ag˘ıdaki hastalıkları tas¸ıyanlar irsi hastalıg˘a müpteladır:
1. Dog˘us¸tan zekâ gerilig˘i.
2. S¸izofreni.
3. Devridaim yapan “manisch – depressiv” nes¸eli tavır ve ruhi çöküntülerin biri birini takip    
    ettig˘i akıl hastalıkları.
4. I˙rsi sara.
5. I˙rsi Veits dansı “Huntington Chorea”.
6. I˙rsi körlük.
7. I˙rsi sag˘ırlık.
8.Ag˘ır irsi yaradılıs¸ hataları.
   Ayrıca, as¸ırı alkolizme yakalananlar steriligasyona tabi tutulurlar.

(15.07.1933 Tarihli “Reich Kanunları” kitabının birinci bölümünden alınmıs¸tır)

Bu kanun 1Ocak 1934 de yürürlüg˘e girmis¸tir.
Bu kanun; epilepsili hastaların zorla sterilizasyonuna olanak hazırlamıs¸tır.Adalet bakanlıg˘ının 
vermis¸ oldug˘u bilgilere göre; 1933 ile 1945 tarihleri arasında, çog˘u saralı olmak üzere as¸ag˘ı yukarı 350000 insan kısırlas¸tırılmıs¸tır. Kork bakım evinde ise 1934 ile 1939 tarihleri arasında 102 sterilisayon yapılmıs¸tır.
Bu kanun ve onun uygulanması; hem ahlâki,hem de insani yönden tam bir zıtlık tes¸kil eder.


Bu  kanun; birçok yönden de, tıbbi tecrübe ve bilgilerle de çelis¸ir.
Çok nadir olarak bazı ailelerde görülen özel epilepsi s¸ekilleri hariç, epilepsiler irsi bir hastalık deg˘ildirler.Genel olarak, epilepsilerin ortaya çıkıs¸ında, iki temel kos¸ul söz konusudur: Birincisi ; “Disposition” irsi eg˘ilim. Dig˘eri ise; sonradan, harici yönden kazanılmıs¸, hastalıg˘ı faaliyete geçiren sebeptir. (Örneg˘in; kaza, enfeksiyon, damar daralmalarından kaynaklanan kanlanma yetersizlikleri). Bu gün oldug˘u gibi, gelecekte de gen tedavisinin yeri olmayacaktır.


Epilepsili hastaların imhası


Üçüncü Reich’ en yöneticilerinin tatbik ettig˘i “Euthanasi- Aktion T4”öldürme T4 ırk sag˘lıg˘ı tedbirlerinin dorug˘unu tes¸kil eder.
T4 sayısı, bu kısırlas¸tırma ve öldürmeyi yapan organizasyonun oturdug˘u, Berlin - TiergartenstraBe 4 ün  kısaltılmıs¸ ismidir.
Bakım evlerinde yas¸ayan özürlü insanların % 20 si( 70.000’den fazla), 1940 ile 1941 yılları arasında, bu imha plânı ( programı ) dahilinde yok edilmis¸tir.


1920 den beri Samariter Manastırı olan Schwâbich Alb’ teki Grafeneck S¸ato’ su 1939 da,devlet tarafından gasp edilerek, gaz odaları haline getirilmis¸tir.Grafeneck S¸ato’ sun da, bir çog˘u saralı olmak üzere; yalnız, 1940 yılında 10000 insan öldürülmüs¸tür.Kork Bakımevi’nden de; 1940 yılında, 113 epilepsili, Grafeneck S¸atosu’na götürülerek, gaz odalarında öldürülmüs¸lerdir.
•    “Graue Busse” Gri otobüsler

Mes¸hur gri otobüslerle ( hasta transport araçları ); “Gemeinnützigen Karanken-Transport- GmbH”    (GEKRAT) özürlüler, öldürme kamplarına götürülmüs¸lerdir.


back to the beginning of the page

Gezmeye devam

--> Room 3: Diagnosis

© German Epilepsymuseum Kork - Museum for epilepsy and the history of epilepsy